دفترچه خاطرات

به نام آن که جان را فکرت آموخت

چراغ دل به نور جان بر افروخت

ز فضلش هردو عالم ، گشت روشن

ز فیضش خاک آدم ، گشت گلشن

جهان، جمله،فروغ نور حق،دان

حق اندر وی ز پیدایی است پنهان

خرد را نیست تاب نور آن روی

برو از بهر او، چشم دگر جوی

در او هرچه بگفتند از کم و بیش

نشانی داده اند از دیده خویش

به نزد آن که جانش در تجلی است

همه عالم، کتاب حق تعالی است

برای حفظ این موهبت الهی روش های متعددی وجود دارد که میتوان در تقسیم بندی کل به موارد زیر اشاره داشت:

اولین گام در حفظ محیط زیست دریایی شناخت مبدا الودگی ویا به طور آسان تر شناخت عوامل آلوده کننده است.با رشد شهرها وتمدن بشری و وایجاد نیازهای نو وسایل آلوده کننده نوینی نیز پدید آمدند که مهمترین آنها میتوان به الودگی ناشی از مواد شیمیایی(پساب ها) حاصل فعالیت های خانگی وکارخانه ای اشاره داشت.البته چون فعالیت های کشاورزی نو وابستگی شدید به کودهای شیمایی پیدا نموده اند این امر نیز در مسیر پایانی آن موجب آلودگی های زیست دریایی می شود.

اما برخی ازآلودگی ها حاصل فرایند های طبیعی است که از ان جمله می توان به رشد جلبک های قرمز برروی سطح آب وفعالیت های زمین شناختی واتشفشانی اشاره داشت. رشد جلبک ها در حالت اول شاید بی تاثیر به نظر برسد اما اگر این جلبک ها لایه ای برسطح آب تشکیل دهند در اثر کمبود نور واکسیژن با عث از بین رفتن پایه زندگی دریایی یعنی پلانگتونها می شوند که در سلسله زنجیر وار دریایی کم کم باعث تغییر ترکیب آب دریایی و موجودات ان می شود.پس باید به این نکته اذعان داشت که دوعامل موثر درآلودگی دخیل هستند عامل انسانی وعامل طبیعی.اما خوشبختانه هردوعامل تاحدود زیادی قابل کنترل می باشند.

در مورد عوامل انسانی میتوان با اتخاذ روش هایی میزان این آلودگی را کاهش داد.از مهمترین این عوامل می توان به ایجاد تصفیه خانه های مناسب وموثر در کارخانه جات.استفاده از کشاورزی ارگانیکی(طبیعی) در پرورش محصولات کشاورزی و ایجاد سد ها وآب بندهایی برای کاهش ورود پساب ها به دریا اشاره کرد.در مورد مسائل طبیعی که رشد جلبک ناشی از دوعامل است که مهمترین واولین عامل تغییر میزان مواد محلول در اب در اثر دخالت انسانی است که می توان با اتخاذ تدابیری آن را کاهش داد ودر مورد دومی نیز جمع آوری جلبک ها ویا یافتن راه مبارزه طبیعی با ان این مشکل را حل نمود.

عامل مهم دیگری که در الودگی نقش دارند فعالیتهای نفتی است که متاسفانه در کشور ما به دلیل همسایگی با خلیج فارس بسیار زیاد رخ می دهد که این مشکل نیز در سال های اخیر بوسیله استفاده از ریز ماده ها حل شده است.

اما در پایان باید گفت حفظ محیط زیست وظیفه همه ماست چون این موهبتی است برای همه نسلها وهمه افراد و مسئولان در این امر باید احساس وظیفه کنند.

آلودگی دریا عبارت است از ورود مستقیم یا غیر مستقیم هرگونه ماده یا انرژی به محیط زیست دریایی که منجر به ایجاد کاهش تولید و همچنین کاهش رشد و نمو جانداران شده و اثرات سوء بر سلامت و بهداشت آبزیان و انسان داشته باشد .

تعریف آلاینده :

هر ماده یا انرژی ناشناس برای طبیعت که به میزان  بیش از اندازه ظرفیت طبیعی برای محیط باشد و به تبع آن توازن را در محیط برهم بزند را آلاینده می گویند .

طبقه بندی آلاینده‌ها :

* بر اساس پایداری

1- آلاینده‌های قابل تجزیه: عمدتاً آلاینده‌های آلی قابل تجزیه می‌باشند
2- آلاینده‌های قابل پخش: مانند آلودگیهای حرارتی
3- آلاینده‌های پایدار: مانند انواع فات سنگین ، PcBs و سموم ارگانو کلره
4- آلاینده‌های جامد: مانند انواع زباله‌های جامد مثل پلاستیک و مواد پلیمری

* بر اساس منشاء

1- آلاینده‌های با منشاء خشکی : مانند انواع فاضلابهای شهری، صنعتی و کشاورزی

2- آلاینده‌های با منشاء دریایی .: مانند آلاینده‌های ناشی از تخلیه آب توازن کشتیها، اکتشافات،استخراج و دیگر فعالیتهای صنعتی در دریا

3- آلاینده‌های با منشاء اتمسفری : مثل ذرات معلق با منشاء طبیعی و مصنوعی

* بر اساس ماهیت
1- آلاینده‌های بیولوژیکی : مانند آلودگیهای باکتریایی ، قارچی ، ویروسی و نیز گونه‌های مهاجم
2- آلاینده‌های شیمیایی : شامل آلاینده‌های آلی ، معدنی و رادیواکتیو
3- آلاینده‌های فیزیکی : مانند آلودگیهای حرارتی ، صوتی و کدورت

چه عواملی باعث آلودگی دریا ها می شود ؟

در گذشته چنین تصور می شد که دریا ها آنقدر وسیع هستند که انسان نمی تواند به آن ها آسیب برساند . اما امروزه دریاها به محل دفن ضایعات و زباله های ناشی از فعالیت های انسانی مبدل شده است . دو مشکل آلودگی دریاها و صید بی رویه ماهی ها حیات دریاها را به خطر انداخته است ؛ به عنوان مثال ، 45% آلودگی دریای شمال (انگلستان ) ناشی از موادی است که رود راین در مسیر خود از کشورهای اروپایی جمع آوری می کند و به دریا میریزد . امروزه فعالیت مریوط به استخراج نفت از کف دریاها هم آلودگی آن ها را تشدید کرده است .

راه حل ها : به طور کلی برای مقابله با آلودگی رودها و دریا ها 3 راه حل وجود دارد:

1- کاهش ورود مواد آلاینده به داخل آب
2- انتقال منابع آلوده کننده به نقاط دورتر
3- پاکسازی رودها از آلاینده ها

اهرم های پیشگیرانه جهت جلوگیری از آلودگی دریا‌ها :

- کنوانسیون‌های بین المللی : مانند کنوانسیون لندن

- کنوانسیون‌های منطقه‌ای : مانند کنوانسیون های کویت و تهران

- قوانین و مقررات ملی : مانند انواع استانداردها و دستورالعمل‌ها

- راهکارهای اجرایی : مانند استفاده از اهرم های سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان بنادر و دریانوردی و … برای پیشگیری و مقابله با آلودگیهای دریایی